Effectieve interculturele communicatie: betere teamresultaten met het TOPOI-model Cover

Effectieve interculturele communicatie: betere teamresultaten met het TOPOI-model

Goede interculturele communicatie brengt professionals uit verschillende culturen vooruit. Door open te staan voor nieuwe invloeden groeien teams en worden er betere resultaten geboekt. Sta jij wel eens stil bij jouw woordgebruik of manier van communiceren binnen de organisatie? Met het TOPOI-model werk jij succesvol aan cultuurverschillen op de werkvloer én je internationale carrière!

Op deze pagina:

Wat is interculturele communicatie? 

Interculturele communicatie is de samenwerking tussen personen of internationale teams met verschillende culturele achtergronden. Niet alleen het beheersen van een andere taal is van belang, maar vooral ook het begrijpen van verschillende normen, waarden en gedragscodes. 

Het gaat om het streven naar efficiënte communicatie om deze verschillende culturen op de werkvloer met elkaar te verbinden. Efficiënt communiceren draait dus om het op een goede manier overbrengen van de boodschap op je collega. 

Ik vind dat het bij interculturele communicatie dan ook niet gaat om de vraag wie past zich aan wie aan? ​​In mijn optiek gaat het om elkaar begrijpen.Peter Loonstra, Interim-professional Communicatie namens Randstad Professional | Yacht 

Voorkeuren in communicatiestijlen verschillen per cultuur. Zo zijn Zuid-Amerikanen bijvoorbeeld over het algemeen assertiever dan West-Europeanen en zijn mensen uit de Aziatische culturen vaak meer bescheiden.

Waarom is interculturele communicatie zo belangrijk binnen organisaties?

Werken in een multiculturele samenleving zorgt ervoor dat interculturele communicatie steeds belangrijker wordt. Teamwork wordt namelijk beïnvloed door verschillende culturele achtergronden zonder dat we ons daar vaak bewust van zijn. 

Deze gedragscodes, omgangsvormen en verwachtingspatronen spelen een rol in hoe je oordeelt over het gedrag van anderen en wat je als normaal of onfatsoenlijk beschouwt. Als we niet genoeg kennis en ervaring hebben met cultuurverschillen op de werkvloer, wordt onze eigen interpretatie automatisch onze verwachting van anderen. Misverstanden en inefficiëntie zijn vaak het gevolg. 

Met behulp van interculturele communicatie voorkom je deze misverstanden. Dit is essentieel bij het samenbrengen van expertises en het bundelen van talenten. Door goed te communiceren, verlopen jouw samenwerkingen beter en behaal je sneller succes. 

Uit deze 3 lagen bestaat een bedrijfscultuur

Voor je aan de slag gaat met interculturele communicatie is het cruciaal om te weten hoe het precies werkt. Om te beginnen kan cultuur gedefinieerd worden als het geheel van normen, waarden, tradities en regels van een groep mensen. Cultuur is zowel zichtbaar als onzichtbaar en kan krachtig worden samengevat in drie lagen:

  1. Artefacten
  2. Belegen waarden
  3. Basisveronderstellingen

1. Artefacten

De buitenste laag van onze cultuur bestaat uit zichtbare zaken binnen de organisatie zoals het taalgebruik, de huistijl, regels en materiële objecten. Denk bijvoorbeeld aan de dresscode binnen bedrijven. Lopen werknemers elke dag in zakelijke kleding of is een casual spijkerbroek voldoende?

2. Belegen waarden

De tweede laag van onze cultuur bestaat uit de uitgesproken organisatiefilosofie, waarden, strategieën en doelstellingen. Het gaat hier om beschrijvingen waarmee de organisatie aangeeft waar ze voor staan en waar ze naar streven. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan de visie en missie van een bedrijf. 

3. Basisveronderstellingen

De diepste laag van onze cultuur bestaat uit basiswaarden waar we ons niet bewust van zijn. Het zijn onbewuste en vanzelfsprekende overtuigingen, opvattingen, percepties, gedachten en gevoelens die werknemers meenemen in hun handelen. Denk bijvoorbeeld aan basisveronderstellingen zoals elkaar helpen en kwaliteitsgericht werken.

Effectieve interculturele communicatie gaat om het bewust worden van onze eigen basiswaarden en het herkennen van de basiswaarden van anderen. De focus bij interculturele communicatie ligt bij het overbruggen van deze verschillen. Het TOPOI-model helpt je hierbij. 

In 5 stappen intercultureel werken met het TOPOI-model

Vooruitstrevende organisaties zien het belang van intercultureel werken. Deze expertise benadrukt het gemeenschappelijke belang en overbrugt op deze manier culturele verschillen. 

Het TOPOI-model is een hulpmiddel bij het werken aan deze transculturele houding. Het model wordt gebruikt om - vooraf of achteraf - te reflecteren op de onderlinge communicatie en op die manier vooruitgang te realiseren. 

In het model zijn vijf gebieden te onderscheiden waar culturele verschillen en misverstanden kunnen worden opgespoord, namelijk: taal, ordening, personen, organisatie en inzet. Bij elk gebied is het belangrijk om duidelijk te maken wat jouw aandeel is, wat het aandeel van de ander is en wat de invloed van de sociale omgeving is. 

Taal 

Omvat de betekenissen van de verbale en non-verbale taal van de gespreksdeelnemers.

  • In wiens taal spreekt ieder?  
  • Wat is de betekenis van wat ieder zegt?  
  • Wat betekenen ieders lichaamstaal en non-verbale taal?  
  • Wat zijn de interpretaties van elkaars woorden en gedrag?  
  • Wat is de invloed van ieders omgeving op wat ieder zegt, doet en van elkaar begrijpt?

Ordening

Omvat de opvatting van de deelnemers op de kwesties die spelen in het gesprek. 

  • Wat is ieders kijk en logica?  
  • Wat is ieders invalshoek, belang of loyaliteit?  
  • Wat is ieders referentiekader; waarden en normen?  
  • Wat is gemeenschappelijk?  
  • Wat zijn de verschillen?  
  • Wat is de invloed van ieders omgeving op ieders zienswijze en logica?

Personen

Verwijst naar de personen die deelnemen aan het gesprek en hun onderlinge verhouding. 

  • Wie, in welke rollen, is men voor zichzelf? 
  • Wie, in welke rollen, is ieder voor de ander?  
  • Hoe zijn in dit opzicht de wederzijdse verwachtingen? 
  • Hoe ziet ieder de onderlinge relatie?  
  • Wat is de invloed van ieders omgeving op wie men voor elkaar en voor zichzelf is?

Organisatie

Omvat de maatschappelijke en professionele organisatorische omgeving waarbinnen de communicatie plaatsvindt.

  • Wat is de invloed van de eigen organisatie?  
  • Wat is de invloed van de organisatie van de ander? 

Inzet

Omvat de onderliggende motieven of beweegredenen van de gespreksdeelnemers. 

  • Wat zijn ieders motieven; beweegredenen, behoeften, angsten, wensen?  
  • Waar doet ieder zijn/haar best voor?  
  • Wat ziet ieder van elkaars onderliggende motieven?  
  • Wat ziet ieder van de ander waar hij/zij zijn/haar best voor doet?  
  • Wat ziet ieders omgeving als ‘zijn best doen’ en welke invloed heeft dit?  
  • Hoe laat een ieder elkaar merken dat hij/zij ziet dat de ander zijn/haar best doet?  
  • Voelt ieder zich gezien/erkend in zijn/haar motieven of beweegredenen?  
  • Voelt ieder zich gezien/erkend in hoe hij/zij zijn/haar best doet?  
  • Ziet ieder het onderscheid tussen bedoelingen en effecten van hoe hij/zij zijn/haar best doet?

5 effectieve tips om je interculturele communicatie te verbeteren 

Om je skills op het gebied van intercultureel werken naar een hoger niveau te tillen, zetten we een aantal aandachtspunten van interculturele communicatie voor je op een rij:

  1. Ben je bewust van de verschillen:
    Realiseer je dat de wijze waarop de ander communiceert - en andersom - gekleurd is door cultuur.
  2. Verdiep je in andere culturen:
    Het maximale resultaat behaal je door kennis op te doen van deze culturele verschillen. Je kan vooruitgang realiseren door op basis van deze kennis aanpassingen te maken in je communicatie met het doel beter begrepen te worden.
  3. Luister en stel vragen:
    Stap uit je comfort zone en stel je nieuwsgierig op. Om je in te leven in de standpunten en ideeën van anderen is openheid cruciaal. 
  4. Zoek naar overeenkomsten:
    Het is goed om je bewust te zijn van culturele verschillen maar om impact te maken is het essentieel om deze niet altijd te benadrukken. De focus moet juist liggen op het zoeken van overeenkomsten. 
  5. Aldoende leer je:
    Als ambitieuze professional til jij je interculturele communicatie skills naar een hoger niveau door ervaring op te doen. Hoe meer je communiceert met personen met een verschillende culturele achtergrond, hoe meer je leert over de effectiefste manier van communiceren. 
Je persoonlijk leiderschap versterken? Banner

Je persoonlijk leiderschap versterken?

Met sterk persoonlijk leiderschap haal jij het beste uit jezelf, overtuig jij anderen succesvol van jouw visie en krijg je zaken écht in beweging. Leer hoe jij jezelf efficiënt aanstuurt, draagvlak creëert en conventies doorbreekt.

Download de paper

Veelgestelde vragen over interculturele communicatie

Wat is interculturele communicatie?

Interculturele communicatie is de communicatie tussen personen of groepen personen met verschillende culturele achtergronden. Niet alleen het beheersen van een andere taal is van belang, maar vooral ook het begrijpen van verschillende normen, waarden en gedragscodes. Het gaat om het streven naar efficiënte communicatie om succesvol te zijn als interculturele organisatie. 

Waarom is interculturele communicatie belangrijk?

Werken in een multiculturele samenleving zorgt ervoor dat interculturele communicatie steeds belangrijker wordt. Samenwerken wordt namelijk beïnvloed door verschillende culturele achtergronden zonder dat we ons daar vaak bewust van zijn. Met behulp van interculturele communicatie voorkom je ruis en misverstanden. Door goed te communiceren, verlopen jouw samenwerkingen beter en behaal je sneller succes.