Situationeel leiderschap is je leiderschapsstijl afstemmen op de opdracht, het project of de persoon. Door je leiderschap per situatie af te stemmen beïnvloed je het gedrag van verschillende team members optimaal om zo als geheel het beste resultaat te halen.
Situationeel leiderschap is cruciaal voor professionals die het maximale uit hun carrière willen halen. Professional Asmara Leysner deelt haar ervaring in deze 1 Minute Masterclass om jou vooruit te helpen.
Situationeel leiderschap is je leiderschapsstijl afstemmen op de persoon en situatie. Hiervoor zijn 4 verschillende stijlen gangbaar die allemaal zijn gebaseerd op het niveau en karakter van je team member.
Gedragswetenschappers Paul Hersey & Ken Blanchard hebben de meest voorkomende soorten samengevat in een klassiek leiderschapsmodel (zie onder) dat wereldwijd gebruikt wordt binnen het management van kleine bedrijven en multinationals. Zij zien grofweg 2 leiderschapsstijlen die je ook weer kan onderverdelen in 2 stijlen:
Als leider moet je inspelen op wat je team nodig heeft. Dit noemen Hersey & Blachard situationeel leiderschap. Met deze methode kun je je leiderschapsstijl afstemmen op de taakvolwassenheid van je mensen.
Taakvolwassenheid omschrijven Hersey & Blachard als de hoeveelheid motivatie plus de skillset die iemand heeft. Zo zijn alle 4 de leiderschapsstijlen te koppelen aan een mate van taakvolwassenheid. In het model hieronder staan de soorten gedrag en de leiderschapsstijlen overzichtelijk afgebeeld.
Je geeft specifieke instructies en checkt de voortgang van je team members regelmatig. De focus ligt op de output, je werkt toe naar KPI’s of targets die snel behaald moeten worden. De ontwikkeling van je mensen of het verwezenlijken van hun ambities heeft hierbij geen prioriteit.
Kortom: door sturend gedrag ontwikkelt je team zich niet. Vaak is sturend leidinggeven een opstap naar coachend leidinggeven, maar soms is deze leiderschapsstijl gewoon het meest passend voor een bepaald project.
Samira Ranshuysen werkt als Interim HR-manager namens Yacht en is gespecialiseerd in individuele- en teamcoachingstrajecten: “Als de druk hoog ligt en er veel werk in korte tijd moet worden gedaan, zoals in een callcenter bijvoorbeeld, dan moet je sturend leidinggeven. De menselijke kant moet je dan op een andere manier compenseren.”
Een sturende stijl gebruik je als iemand nog niet alle skills heeft en geen eigenaarschap voelt over het werk. Kortom: er is nog nauwelijks taakvolwassenheid. Als leider neem jij de lead en stuur je je team member aan. Zo behaal je bij een lage motivatie en lage taakvolwassenheid toch grote successen.
Vanuit hier kan je, als je dat wilt, doorgroeien naar coachend leiderschap. Hiervoor is het belangrijk om motivatie aan te wakkeren: vraag waarom iemand zich niet betrokken voelt bij het werk. Vervolgens maken jullie samen een plan voor passend werk, snelle successen en het ontwikkelen van skills.
Bij coachend leidinggeven stuur je je team aan en houd jij toezicht op het werk. Je geeft toelichting bij je keuzes en staat open voor suggesties vanuit je team. De output moet goed moet zijn, maar je wilt ook dat je team op een slimme manier werkt. De focus ligt op het motiveren van je team en het ontwikkelen van je team members, zodat ze blijven excelleren.
Als iemand wel de vaardigheden heeft, maar zich niet erg betrokken voelt bij het werk, ga je coachen. Het is hierbij vooral belangrijk dat je iemand weet te motiveren. Ontdek waarom er weinig motivatie is en vraag wat jij als leidinggevende kunt doen om de next step in iemands carrière te zetten. Je zult zien dat je snel successen boekt als je je mensen in hun kracht zet en weet te motiveren.
Bij deze leiderschapsstijl ga je met je team members in gesprek, omdat je wilt weten wat ze nodig hebben om hun werk naar een hoger niveau te tillen. Vervolgens zorg je ervoor dat ze dit krijgen; van scholing tot support. Zij krijgen een deel van de verantwoordelijkheid, maar jij blijft eindverantwoordelijke. Als je team members gemotiveerd zijn, maar nog niet 100% zelfstandig kunnen werken, past deze leiderschapsstijl het best.
Je team-member wil graag goed werk leveren, maar weet niet helemaal hoe. Aan jou de taak om iemand te ondersteunen en op te leiden. Dan moet je voor ‘snelle succeservaringen’ zorgen door eigenaarschap te creëren voor deze professional. Dat kan door iemand kleine taken te geven, die snel worden afgerond, door complimenteus te zijn en het werk op een hoger niveau te geven. Reflecteer gezamenlijk zo veel mogelijk.
Als je team-members gemotiveerd zijn en zelfstandig kunnen werken, kun je werk delegeren. Ondertussen houd jij je bezig met leidinggevende taken zoals het aanscherpen van de bedrijfsvisie of de ontwikkeling van je mensen. Als leidinggevende reik je je team members alles aan wat ze nodig hebben, inclusief de bevoegdheden die nodig zijn om hun werk te doen. Zij krijgen alle verantwoordelijkheid binnen het project, maar jij blijft eindverantwoordelijke voor de output.
Als je team-members werk willen én kunnen doen, zijn ze volledig taakvolwassen. Je kunt dan werk aan ze delegeren. Je laat het los en vertrouwt erop dat ze de job gedaan krijgen. Het enige wat jij doet als leidinggevende is luisteren, complimenteren en feedback geven en ontvangen.
"Als interimmer zit je steeds bij een andere organisatie. Het is dan van cruciaal belang om goed te kunnen schakelen tussen leiderschapsstijlen."
Je komt op een opdracht en merkt dat jouw mening over de meest passende leiderschapsstijl anders is dan die van je opdrachtgever. Jij ziet dat je nieuwe team nog veel sturing nodig heeft, maar je opdrachtgever creëert graag een zelfsturend team en wil direct overgaan tot steunend leidinggeven. Hoe pak je dit aan?
Ester Koele is Senior HR-Businesspartner en -manager bij Yacht. “Het is belangrijk om je waarde te kennen. Ik ben wel eens ergens gekomen waar het een rommeltje was. Het team zat er verslagen bij en er was geen onderling vertrouwen meer. Ik moest dit binnen zeer korte tijd fixen. Dat ging nooit lukken, dus ik heb direct aangegeven dat ik meer tijd nodig had om de schade te herstellen. Na een flink potje sparren, kreeg ik deze tijd en heb ik de boel op de rit gekregen.”
Vertrouw dus op je eigen visie en expertise, toon assertiviteit en ga constructief in discussie met je leidinggevende of opdrachtgever. Jij weet waar je voor staat en jouw leiderschapsontwikkeling heeft je gebracht waar je nu bent. Vergeet daarbij niet dat jij bent gevraagd om een vraagstuk op te lossen waar de organisatie zelf niet uit komt. Jouw aanpak is waarschijnlijk precies de frisse wind die nodig is om grote stappen te zetten.
Als leider wil je het beste uit je team halen. Dat doe je door al je team-members op een persoonlijke manier te beïnvloeden met een passende leiderschapsstijl.
Binnen Yacht werken we ook veel met de 4 stijlen van Ken Blanchard en Paul Hersey. Het boek waarin ze deze stijlen introduceren is wereldwijd ruim 12 miljoen keer verkocht. Maar er is nog een groot aantal andere denkers die leiderschapsstijlen hebben beschreven, de bibliotheek staat er vol mee!
Yacht biedt trainingen, maar ook opdrachten die jou helpen excelleren. Je consultant weet hier meer over, dus ga in gesprek en help je carrière naar een hoger niveau.
