Wethouder Gaatze de Vries staat zijn mannetje tegenover grote bedrijven en overheden als het dorpse karakter en de duurzame insteek van zijn gemeente in het geding komt. En in eigen gelederen maant hij tot duurzame kalmte. “We hoeven niet alles volgend jaar af te hebben.”
Heemskerk, een gemeente met bijna 40.000 inwoners. Een levendige gemeente met een groot agrarisch gebied. Ze maakt zich klaar voor meer toerisme. En dan praat de wethouder niet over busladingen vol, want dat zou de rust verstoren. Maar voor dagjes- en weekendmensen die van de rust willen genieten, van de gezellige winkelstraat die eigenlijk geen leegstand kent door alle lokale ondernemers en het strand waar je alleen per fiets of te voet kunt komen. Gaatze de Vries: “We willen meer toeristen aantrekken, omdat we daarmee ook het mooie karakter kunnen laten zien van Heemskerk.”
Onder de rook
Maar naast dat deze gemeente veel moois te bieden heeft aan inwoners en toeristen, ligt ze ook onder de rook van Tata Steel en de vliegroutes van Schiphol en is zij begrensd door de A9. Tata Steel staat enorm onder druk wat betreft uitstoot. En praten over uitbreiding in het bestuurlijk overleg Schiphol kan volgens De Vries pas als ze zich houden aan de eerder gemaakte afspraken met betrekking tot het aantal vluchten en de nachtvluchten.
Voor de bewoners van de wijk Broekpolder waar de drukke A9 pal langsloopt, maakt hij zich ook sterk. De aansluiting van de A8-A9 gaat namelijk extra overlast met zich meebrengen. “Ik kan het niet uitleggen dat de leefkwaliteit in een wijk waar meer dan 10.000 mensen wonen achteruitgaat omdat er een snelweg wordt aangesloten. Dat kan ik niet uitleggen aan mijn inwoners en ik vind de Provincie ook niet. Dus je moet extra maatregelen treffen.” En met extra maatregelen doelt de wethouder op meer dan alleen de milieuwetgeving. Hij wil ofwel uitstoot beperken of de kwaliteit verhogen.
Stuurgroep A8-A9
Volgens de wethouder was de Provincie in hun optiek wat star gedurende het overleg, voor Heemskerk reden om uit de stuurgroep A8-A9 te stappen. “Ik zit ervoor om dingen te realiseren voor inwoners en de regio, niet als klapvee”, zegt De Vries vastberaden. De nieuwe coalitie die zijn intrede gedaan heeft in de Provincie kijkt anders naar het landschapsplan. Voor de gemeente reden om te onderzoeken of dit voldoende basis is om weer deel te nemen aan het overleg. De Vries: “Het is wel zo dat, wat er ook gebeurt, het gebeurt op grond van de gemeente en daar willen wij graag over meepraten.”
Heemskerk in de hoogte
Nieuwbouw kent ook uitdagingen. De Vries: “Het dorpse karakter wordt behouden door zo veel mogelijk laagbouw in te zetten, maar komt in het gedrang bij de realisering van nieuwbouw.” Tot 2030 praat je over 1000 nieuwe woningen en de mogelijkheden zijn beperkt. In het westen is er agrarisch gebied en dit wordt beschermd door de Provincie. In het oosten is daar de A9 met daarachter de stelling Amsterdam. In het zuiden bevindt zich direct de gemeente Beverwijk en in het noorden bevindt zich groen met veel landelijke leidingen voor gas, water en elektra. “Als wij gaan bouwen, kunnen wij alleen binnenstedelijk bouwen en zullen we in een aantal gevallen de hoogte in moeten.”
Circulaire economie
Op dit moment is er al een project in uitvoering waarbij Heemskerk de hoogte in gaat. Vier gedateerde flats van negen verdiepingen worden gesloopt. Volgens de wethouder vormden deze flats een soort muur tussen slot Assumburgh en het dorp. Duurzame nieuwbouw herrijst. Er komen drie hogere, vierkante flats voor in de plaats. Deze herbergen meer ruimte, maar nemen het uitzicht op het prachtige slot niet weg. Tussen de flats vormt zich een prachtig groen park met waterberging. En in het kader van circulaire economie is het puin van de oude flats gebruikt onder een nieuwe weg.
En na het opsommen van de nodige voorbeelden, waaronder ook nog de verkeersborden van bamboe, zegt de duurzaam bevlogen wethouder: “Eigenlijk doen we al heel veel.”
Warmtevisie
Wethouder De Vries buigt zich ook over de warmtevisie en de energiestrategie. En zodra de analyse voor Heemskerk klaar is, ontvangt hij graag input vanuit het netwerk van Urban-Innovators. Want wat zijn de voor- en nadelen, welke risico’s zitten er aan de mogelijkheden?
Zo maakt de grootste orchideekwekerij van Nederland, Floricultura, al gebruik van geothermie. Gemeente Heemskerk mag gebruikmaken van hun restwarmte. “Maar dan moeten ze wel in Heemskerk blijven!”, zegt de wethouder. Gaatze de Vries is er nog niet uit. En aangezien de ontwikkelingen zo enorm snel gaan, zullen de daadwerkelijke vervolgstappen waarschijnlijk pas bij de tussentijdse evaluaties bepaald worden.
Groen
Voor iedere boom een nieuwe boom, staat er in het groene beleidsplan van Heemskerk te lezen. Maar dat is nog niet groen genoeg. Heemskerk is in overleg met PWN om hectares te vergroenen om zo een impuls aan de gemeente te kunnen geven. En dit gaat niet over een paar bomen, maar echt over bos.
En de motie steenbreek – tegels eruit, groen erin –, daar staat de wethouder volledig achter. “Maar als ik naar onze eigen voortuin kijk, de voortuin van het gemeentehuis, dat is een redelijk groot stenen plein, ik zeg, ik ga pas naar de inwoners toe of ze hun voortuin willen vergroenen als we eerst onze eigen voortuin hebben gedaan. Met andere woorden: ik ga geen grote broek aantrekken naar een ander als ik niet eerst zelf mijn eigen voortuin doe.” De wethouder is van mening dat de overheid te allen tijde het voorbeeld moet geven.
Samen, met elkaar
Samen, daar gelooft De Vries heel erg in. In samen met maatschappelijke organisaties, Provincie, andere gemeentes en PWN. Maar ook een netwerk als Urban-Innovators past in dit rijtje thuis. “Het is ontzettend boeiend dat je kennis kunt delen, ideeën opdoet en anderen kan contacten. Leer van anderen en weet dat je er niet alleen voor staat.”
En ditzelfde heeft hij laatst ook vertaald richting de gemeenteraad: “We doen het samen, met elkaar. We moeten proberen die hijgerigheid uit de processen te krijgen. Als we stappen zetten, moeten we dat weloverwogen doen. We kunnen ook niet alles in één keer doen, want daarvoor is de portemonnee niet toereikend. Niet voor ons en niet voor de inwoners.” Volgens de wethouder moeten er keuzes gemaakt worden in dit duurzame proces.